روزهای آخر پاییز کوتاه تر و شب ها بلندتر می شود.یلدا شب اول زمستان و شب آخر پاییز است. شب یلدا شبی خاص و متفاوت از سنت های باستانی است که نمادی از تولد خورشید است.
مردم روزگاران گذشته فعالیت های خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و ستارگان تنظیم می کردند .
بدین ترتیب متوجه طولانی تر شدن شب آخر پاییز گشتند و دریافتند که روزها در اواخر پاییز کوتاه تر شده و بلافاصله پس از شب اول زمستان روزها به تدریج بلندتر و شب ها کوتاه تر می شود.
به همین منظور آنرا شب خورشید نامیدند و به نوعی آغاز سال و بشارت پیروزی بر تاریکی است. ایرانیان باستان در این شب آتش می افروختند تا تاریکی به روشنایی تبدیل شود مردم دور هم جمع شده و با خوردن، نوشیدن و پایکوبی و شادی تا صبح منتظر تولد خورشید می ماندند برخی به نیایش مشغول می شدند تا پیروزی مهر و شکست تاریکی را از خداوند طلب کنند و شب هنگام دعای شکرانه نعمت می خواندند.
از جمله سنتهای شب یلدا، دور هم بودن در کنار خانواده ، خوردن میوه های خشک و انار و هندوانه و گفتگو و شادی با آنها در کنار سفره شب یلدا بوده.
با مهربانی و درستکاری در تولد خورشید عهد مهرپروری می بستند و چون به درخت سرو به چشم مظهر قدرت در برابر تاریکی و سرما می دانستند در برابر آن با خود عهد می کردند که تا سال بعد سرو دیگری بکارند.
